"Ngjyrime Universale " ( Ese - I )

 "Ngjyrime Universale "  ( Ese - I )

Një spektër analitik mbi librin "Ngjyrime Universale "  ( Ese - I ) të autorit Agron Shele 

Parathënie nga Dr. Zejnepe Alili – REXHEPI

Libri me vështrime eseistike “Ngjyrime universale” i Agron Sheles, është një vepër që besoj se do tëmirëpritet në letërsinë shqipe, jo vetëm për përmbajtjen   estetiko-letrare, por edhe për përzgjedhjenautoriale, kryesisht botime të 2014, që padyshim e shtojnë vlerën e kulturës shqiptare.

Pikënisje e veprës është ideja e një karavani letrar të emëruar “Korsi e hapur“, si një atribut prurjeshnovatore të qindra poetësh, te të cilët shquhen përpjekjet   për më shumë njohje, shkëmbim idesh,bashkëpunim kulturoro- letrar, gjithmonë brenda një koncepti shkëmbimesh letrare, si një lloj universaliteti  mendimesh midish krijuesish.

Brenda një opusi të gjerë krijuesish e veprash studimore e poetike, gjejmë shtrirjen lëndore, ku pikasenlajtmotive individuale e kolektive, që përkapin vlera jetësore e kombëtare, duke pasur nismën nga idilat ethjeshta njerëzore, për të përvijuar më pas me zërin intelektual që i këndon lirisë së munguar, përmes të cilit  ngrihet problematika shqiptare.

Mes sfidash të shumta që i imponon koha, ndiejmë zërin autentik të poetëve që ndërgjegjshëm u hapin shtegvlerave të artit. Edhe libri i Agron Sheles, ka këtë   fizionomi autoriale, që mbështetet logjikshëm në prurjet ekrijuesve, me larmi tematike e gjetje artistike, përherë me mjeshtërinë e individualitetit ndjesor e   mjeshtërisësë stilit e stilistikës së përzgjedhur.

Libri eseistik “Ngjyrime universale” më tepër ka qasjen e sprovave eseistike, sigurisht të një përzgjedhjejeautoriale veprash, më të reja, botime të 2014, të cilat   ndërlidhen herë për kah tematika e trajtimit e zhanritletrar, herë për kah ideja dhe interpretimi analitiko-studimor.  Autori, Agron Shele, natyrshëm, madje  me   njëtransparencë të theksuar e elaboron substraktin lëndor, duke e ruajtur frymën individuale të përkapjes dheshtjellimit formësor e tematik. Si i tillë, libri  ndërlidh vlera të admirueshme të krijuesve të përfshirë në vepër!

Krijuesit e përfshirë me poezinë a prozën e tyre, realisht përvijojnë një lloj ngjyrimi universal…, që do t’imbijetonte stërngarkimit letrar në kohë. Pleksja   përmbajtësore dhe përzgjedhja autoriale ndikojnë që vepratë deshoifrohet në një masë më të theksuar, megjithëse aludimi i saj mbetet në shërbesën e lexuesit të  vëmendshëm.

Interpretimet letraro -poetike janë më detajore se ato prozaike, ku bie në sy një lirizëm i theksuar, mepërvijime të shumta refleksesh vetjake, me ç’rast edhe   involvohet vetë thellësia e shpirtit të autorit, me njëlirizëm fluid, si perceptim i pavarur individual dhe si thellësi ndjesore, që megjithatë krijon një vepër  sintetizimesh emocionale. Nuk përjashtohen as ndërhyrjet emotive të vetë autorit, si një botë e mbushurpasionesh të herëshme nga leximi i një letërsie   evropiane e   botërore, si përmbushje shpirtërore.

Përkapur në disa këndvështrime, vepra formësohet, si formë narrative, përshkrimore, krahasuese ekërkimore, andaj autori përmes një shtrirjeje tematike të   gjerë, e përçon frymën e një studimi eseistik, në tëcilin shpesh shpalos qëndrimin meditativo - filozofik…, ku ngulmon të deshifrojë edhe kuptimësinë e   mesazhittë veprave të analizuara. Mbi këto pika referimi sajohet libri eseistik “Ngjyrime universale”, që në të vërtetëofron ngjyrat emocionale të shumta të  shkrimtarëve, si formë e zbërthimit konceptual, të një fryme mëndryshe.

Leximi i këtij libri, sigurisht sjell të tjera emocione për lexuesin e përzgjedhur, sikurse nganjëherë është vetëpoezia, me figuracionin metaforik të saj, shpesh edhe në kontrast me lirikën dhe zhvillimet e saj dhe nga anatjetër, mënyra se si është kompozuar dhe ndërtuar vepra në prozë. Vetë gërshetimi i komponenteve   stilistike,në deshifrimin e gjendjes psikofizike dhe ato ndjesore, si përkapje ndryshe, autorin Agron Shele e përcaktonsi kërkues sfidash të reja! Vepra bart   vlera të pranueshme, bashkë me gjuhën e krijimit, për kah vlerat letrare.